Mutluluk; ulaşmak için çabaladığımız, bulduğumuzda kaybetmekten korktuğumuz, hep arayışında olduğumuz bir duygudur.

Altı temel duygudan biri olan mutluluk; öfke, korku, üzüntü, iğrenme ve kıskançlık gibi olumsuz duygulara kıyasla pozitif yönüyle öne çıkan tek duygudur.

Peki ama bilimsel anlamda mutluluk nedir?

Psikanalitik Yaklaşıma Göre MutlulukAnalitik yaklaşıma göre mutluluk, yaşamın insanlara dayattığı zorluklarla başa çıkabilme kapasitesidir.
İnsan, doğduğu andan itibaren acı ve hayal kırıklıklarıyla yüzleşmeye başlar ve yaşam mücadelesi boyunca silinmesi güç yaralar alır.

Freud’a göre insanın bitmek bilmeyen acısı, onu mutluluğu aramaya sevk eder. Kişi mutluluğu bulduğunda ise onu korumak ve saklamak ister. Ancak bu çaba, çoğu zaman kişiyi yeniden mutsuzluğa götürmekten başka bir işe yaramaz. Çünkü mutluluk, anlık yaşanan ve zamanla kaybolan geçici bir duygudur.

Freud, insan mutsuzluğunun üç temel kaynağı olduğunu söyler: beden, dış dünya ve diğer insanlarla olan ilişkiler. En derin acıların ve mutsuzlukların temelinde insan ilişkileri yer alsa da, aynı zamanda en büyük mutluluk da bu ilişkilerden doğar. Freud, bu çelişkiyi insan olmanın temel gerçeği olarak tanımlar. İlişkilerden doğan acıdan kaçmanın, daha büyük acılar doğuracağını vurgular.

Freud’a göre insan, hayattaki yalnızlığıyla baş etmeye çalışırken, dünyayla ilk temasını kurduğu anda —yani annesiyle kurduğu bağda— hissettiği o “coşkun duygu”yu arar. Zamanla bu bağı kaybettiğini fark eden çocuk, aynı bağı ilerleyen yaşantısında diğer insanlarla olan ilişkilerde aramaya devam eder. Bu arayış, hayat boyu hem mutluluğun hem de mutsuzluğun temel kaynağı haline gelir.

Hümanistik Yaklaşıma Göre Mutluluk

Hümanist kuramcı Carl Rogers, mutluluğu kişinin kendini gerçekleştirme potansiyeliyle ilişkilendirir.
Kişinin mutlu olabilmesi için, öncelikle kendini tanıması ve gerçek benliğiyle uyum içinde yaşaması gerekir.

Bir başka deyişle, kişi kendi potansiyeline ne kadar yaklaşırsa, o ölçüde mutlu olma ihtimali artar.
Gerçek mutluluk, yalnızca kişinin “kendisi” olmasından geçer.

Mutlulukla İlgili Bozukluklar

Mutlulukla ilişkili psikolojik bozukluklar arasında yer alan anhedoni, kişinin hiçbir durumda haz ya da keyif alamaması olarak tanımlanır. Bu durum, genellikle motivasyon eksikliği ve olumlu yaşantılardan zevk alamama şeklinde kendini gösterir. Anhedoni en çok distimi (süreğen depresyon) ve şizofreni gibi durumlarda görülür.

Bunun yanı sıra, mutlulukla doğrudan ilişkili sayılabilecek diğer bozukluklar bipolar bozuklukta görülen hipomani ve mani dönemleridir. Bu evrelerde kişi, aşırı coşkulu, enerjik ve taşkın bir ruh haline bürünür; ancak bu durum sürdürülebilir değildir ve sıklıkla çöküşle sonuçlanır.

Terapide Mutluluk

Mutluluk, psikoterapinin temel kavramlarından biridir. Terapiye başvuran bireylerin büyük çoğunluğu, doğrudan ya da dolaylı olarak mutluluk ya da mutsuzluk ile ilgili problemler yaşamaktadır.

Başka bir ifadeyle, terapi arayışı çoğunlukla mutlu olmak ya da en azından daha az mutsuz olma isteğiyle başlar.

Psikanalitik yaklaşıma göre terapi, bireyin mutsuzluğunu hafifletebilir ve acılarını azaltabilir. Ancak bu, kişinin mutluluğa kesin olarak ulaşacağı anlamına gelmez.

Sonuç Olarak

Mutluluk, tanımı zor, ulaşılması güç ve gizemli bir duygudur. Ne kadar çabalansa da kalıcı olarak elde tutulamaz. Belki de en önemli gerçek şudur:
Mutluluk ancak ‘şimdi’de yaşanır.

Mutlu günler dilerim.

Uzm.Psk Zehra Çeltekligil